CNC İşleme Toleransları

Bu makale, CNC İşlemede kullanılan tüm toleransların yanı sıra bir parça tasarlarken dikkate alınması gereken bazı toleranslandırma ipuçlarını özetlemektedir.

CNC işlemede toleranslar, bir parametrenin amaçlanan değerinden sapabileceği kabul edilebilir aralık olarak tanımlanır. Bir parametre sıcaklık, nem, gürültü seviyeleri, stres, güneş ışınımı ve hız gibi ölçülebilir bir fiziksel özellik veya örneğin alan tanımı gibi fiziksel bir boyut olabilir.

Bir değerin yerinde olmadığı kabul edilmeden önce izin verilen varyasyon sınırlarını belirtir. Mühendislikte tolerans, izin verilen hata derecesi olarak görülebilir. Toleranslar tipik olarak izin verilen maksimum pozitif sapma olan bir üst limite ve izin verilen maksimum negatif sapma olan bir alt limite sahiptir.

Talaşlı İmalatta Kullanılan Toleranslar

Tolerans terimi CNC işleme ile ilgili olarak iki farklı bağlamda kullanılır: CNC tezgahları açısından ve CNC işleme için tasarım bağlamında.

CNC işleme merkezleri bağlamında tolerans, bir tezgahın bir parçayı işlerken ulaşabileceği boyutsal doğruluk derecesidir. CNC işleme merkezleri son derece hassas olup bazı makineler ± 0,0025 mm hassasiyete sahip parçalar üretebilmektedir. Bu, bir insan saçının dörtte biri kadardır. Bununla birlikte, farklı CNC makinelerinin toleransları değişiklik gösterir ve genellikle üretici tarafından belirtilir, örneğin 0,02 mm tipik bir ortalama tolerans değeridir. CNC işleme hizmeti sağlayıcıları da müşterilerine işleme merkezinin toleransını belirtir.

Tasarım ve imalatta tolerans, bir parçanın boyutlarında, parçanın tüm işlevselliğini koruyacak kabul edilebilir değişim aralığıdır. Toleranslar tasarımcı tarafından belirlenir ve parçanın işlevine, uyumuna ve biçimine göre ayarlanır. Özellikle diğer bileşenlerle birleşen veya temas eden parçalar için çok önemlidirler. Örneğin, bir elektrik motorunun parçalarının bir kapı koluna kıyasla daha yüksek toleransa sahip olması gerekir. Bunun nedeni, birincisinin diğer bileşenlerle eşleşen çok sayıda özelliğe sahip olmasıdır. Bir tolerans, uygulandığı boyutun yanına yazılan sayısal bir işaretle temsil edilir.

Limit toleransları, tek taraflı toleranslar, çift taraflı toleranslar ve geometrik boyutlandırma ve toleranslandırma (GD&T) olarak bilinen bir tolerans sistemi dahil olmak üzere farklı tolerans türleri vardır.

Limit Toleransları

Limit toleransları, bir ölçünün kabul edilebilir aralığını belirten iki boyutlu değerlerdir. Üst sınır kabul edilebilir maksimum boyutu belirtirken alt sınır kabul edilebilir minimum boyutu belirtir. Bu ikisi arasındaki herhangi bir değer kabul edilebilir. 0,55 – 0,65 mm, üst sınırı 0,65 mm ve alt sınırı 0,55 olan bir limit toleransı örneğidir.

Limit tolerances for a shaft and a hole
Bir mil ve bir delik için limit toleransları

Tek Taraflı Toleranslar

Tek taraflı tolerans, belirtilen boyuttan yalnızca bir yönde sapmaya izin verilen tolerans türüdür. Yön pozitif veya negatif olabilir (belirtilen değere ekleme veya belirtilen değerden çıkarma). Tek taraflı toleransa örnek olarak 1,5 mm +.000/-.005 verilebilir. Bu, boyutun 1,505 mm’ye kadar sapabileceği ancak belirtilen orijinal değer olan 1,5 mm’den daha düşük olamayacağı anlamına gelir.

Unilateral tolerances
Tek taraflı toleranslar

Çift Yönlü Toleranslar

CNC işleme için çift yönlü toleranslar temel boyut etrafında simetriktir. Bu, üst ve alt limitlerin temel boyuttan aynı değerde saptığı anlamına gelir. Tek taraflı toleransların aksine, çift taraflı toleranslardaki sapma hem pozitif hem de negatif yönde gerçekleşir.

Geometrik Boyutlandırma ve Toleranslandırma (GD&T)

GD&T, standart boyutlandırma ve toleranslandırmadan (SD&T) daha gelişmiş ve daha zor bir sistemdir. Yalnızca bir parçanın boyutunu ve toleransını vermekle kalmaz, aynı zamanda toleransın uygulandığı parçanın tam geometrik özelliğini de belirtir. SD&T parçanın şeklini kapsarken, GD&T daha da ileri giderek düzlük, doğru konum ve eşmerkezlilik gibi geometrik özellikleri de kapsar.

GD&T System
GD&T Sistemi

CNC İşlemede Tolerans İpuçları

Toleranslandırma, bir parçayı tasarlarken boyutlarınıza toleranslar eklenmesi işlemidir. Aşağıda CNC işleme için toleranslandırma yaparken dikkat edilmesi gereken önemli ipuçları verilmiştir:

  • Toleranslar tasarımınız için çok önemlidir. Ancak, bir parçanın tüm özelliklerinin toleranslandırılması gerekmez. İşleme süresinden ve maliyetten tasarruf etmek için, toleransı yalnızca diğer parçalarla birleşen veya etkileşim içinde olan özellikler gibi önemli özelliklere uygulayın.
  • Gereksiz sıkı toleranslardan kaçının. Sıkı toleranslar genellikle atık miktarının artışına, özel ölçüm araçlarına, ek bağlamalar ve daha uzun döngülere neden olur. Bunların hepsi işleme maliyetlerinin artmasına yol açar.
  • Genellikle toleranslandırma yaparken parçanızı işleyecek CNC tezgahlarının tolerans kabiliyetlerini de göz önünde bulundurmanız gerekir. Parçalarınızı Xometry’den sipariş ettiğinizde buna dikkat etmeniz gerekmez çünkü ağımızda 5000’den fazla CNC tezgahı bulunmaktadır, bu da projeniz için ihtiyacınız olan toleransı koruyacak uygun bir işleme merkezi bulmanızı mümkün kılar.
  • Malzeme özelliklerini aklınızda tutun. Bir parçayı belirli bir toleransa uygun işlemenin zorluğu, parçanın yapıldığı malzeme ile doğrudan ilgilidir. Malzemenin işleme sırasında esnemesinin bir sonucu olarak, yumuşak malzemeler belirli bir toleransı tutturmayı zorlaştırabilir.

1
guest
0 Yorumlar
Inline Feedbacks
View all comments